بازی و اسباب بازی های مناسب برای کودکان ۵ تا ۷ سال

کودکان آموزش‌های لازم را با بازی کردن دریافت می‌کنند و لازم است والدین در مورد انتخاب نوع بازی و اسباب بازی برای هر سن آگاهی داشته باشند. در این یادداشت نگاهی داریم به بازی و اسباب بازی های مناسب کودکان ۵ تا ۷ ساله.

اکثر نظریه‌پردازان روانشناسی بر اهمیت بازی تأکید دارند و حتی بازی را شغل کودک نامیده‌اند. حتماً اعتراض کودکی را که مجبور می‌شود بازی‌اش را نیمه‌تمام بگذارد، دیده‌اید. اعتراض کودک در چنین موقعیتی آنقدر جدی است که گویی مانع انجام یک امر حیاتی شده‌ایم. کودک در بازی می‌تواند مهارت‌های زندگی اجتماعی و مهارت‌های تحصیلی و آموزشی را فراگیرد. نقشی که والدین می‌توانند برای آموزش‌پذیری کودک در بازی ایفا کنند، اهمیت زیادی دارد.

بازی و اسباب بازی های مناسب

انتخاب اسباب بازی، زمان‌دهی برای بازی و ایجاد و انتخاب محیط بازی از جمله وظایف والدین محسوب می‌شود. اولین نکته‌ای که در انتخاب اسباب بازی اهمیت دارد، ایمنی آن است. اسباب بازی‌هایی که لبه‌های تیز و برنده و ابزار پرتابی دارند، ممکن است ایجاد خطر کنند. اسباب بازی‌هایی که ممکن است موجب خفگی کودک شوند مانند توپ‌های کوچک و تیله، اسباب بازی‌های رنگی که ممکن است رنگ آنها برداشته شود و از پلاستیک‌هایی ساخته شده‌اند که مواد سمی در آنها هست، اسـباب بـازی‌هـای كوچـک درون تخـم مـرغ‌هـای شكلاتی، گردن‌بندهای اسباب بازی (به موجب ایجاد خطر خفگی) و اسباب بازی‌هایی که از جنسی هستند که آلودگی را جذب می‌کنند و تمیز کردن آنها دشوار است، برای کودکان خطرناک هستند (دهداری و همکاران، ۱۳۸۹).

دومین نکته به کارایی اسباب بازی برمی‌گردد. در انتخاب اسباب بازی ابتدا باید سن کودک را در نظر گرفت. اگر اسباب بازی متناسب با سن انتخاب نشود، نتیجه مطلوب به دست نمی‌آید. در مورد جنسیت کودک اکثر روانشناسان اعتقاد دارند که برای کودک در انتخاب اسباب بازی نباید محدودیت ایجاد کرد و بهتر است که اجازه دهیم طرحواره جنسیت در زمان خودش و به انتخاب کودک شکل بگیرد و اجازه ندهیم کودک دچار کلیشه‌های جنسیتی فرهنگ غالب جامعه شود. شاید پسربچه‌ای با بازی با عروسک آموزش‌ها و تجربه‌های مطلوبی داشته باشد و یک دختربچه علاقه به ماشین نشان دهد و با آن بازی‌های مثبت انجام دهد. مداخله در مورد ذهنیت جنسیتی زمانی جایز است که سن کودک برای درک آن بالا رفته باشد (برک، ۹۲). این مسأله که از اسباب بازی انتظار چه آموزشی داریم نیز اهمیت دارد و بار آموزشی آن مهم است.

والدین می‌توانند به وسیله بازی کردن ارتباط مؤثر و مثبتی با کودکشان برقرار کنند و بسیاری از مشکلات رفتاری را خردمندانه در خلال بازی به کودک تذکر دهند و راه درست رفتار را به او نشان دهند. از بازی می‌توان به صورت استعاره‌ای برای بیان عواطف و خواسته‌ها و ترس‌های کودک استفاده کرد. (کادوسون، ۱۳۹۳) مثلاً اگر احساس می‌کنید کودک در بروز احساسات خود ناتوان است، روی توپ‌های کوچک با ماژیک وایت‌برد اشکالی از صورت با هیجانات مختلف را رسم کنید. شکل صورت وقتی آدم خوشحال، ناراحت، عصبانی و… است. بعد در مورد اتفاق‌های روزمره که کودک را به حالت هیجانی خاصی می‌رساند، صحبت کنید و از او بخواهید بگوید مثلاً وقتی که پدر به خانه می‌آید، تو شبیه به کدام یک از شکل‌ها هستی؟ اگر دیدید که کودکتان دچار احساسات ناسالمی است، در مورد آن با او صحبت کنید یا از او بخواهید توپی را که حالت احساسی نامطلوبی دارد، پرتاب کند تا هیجاناتش در مورد آن احساس تخلیه شود.

بازی‌های جمعی و گروهی در سنین ۷-۵ سالگی از اهمیت زیادی برخوردار است. بازی با همسالان هم ضروری است و نیاز به مراقبت های خاصی دارد. باید توجه شود که کودکان همبازی هم‌سن و سال باشند و تفاوت سنی زیادی با هم نداشته باشند چراکه نوع بازی‌ها متفاوت است و کودک وقتی با کودکان بزرگ‌تر همبازی شود، احساس ناتوانی می‌کند و عزت نفسش خدشه‌دار می‌شود. اگر با کودکان کوچک‌تر بازی کند، محدود می‌شود و نمی‌تواند توانایی‌هایش را در بازی نشان دهد و در ضمن امکان خطر جسمی برای کودک کوچک‌تر وجود دارد. بازی با همسالان بهتر است تحت نظارت مستقیم یا غیرمستقیم والدین یا مربیان انجام شود تا از خطرها پیشگیری به عمل آید.

در نظر داشته باشید که بازی‌های این سن باید با فعالیت بدنی همراه باشد تا کودک از انرژی خود استفاده کند. بازی‌های فکری برای ایجاد تمرکز و یادگیری صبر و نظم و درک مفهوم زمان در کودکانی که می‌خواهند پیش‌دبستانی و دبستان را آغاز کنند، مؤثر است. بهتر است زمان این بازی‌ها کوتاه باشد تا کودک از این نوع بازی دلزده نشود.

مسأله‌ای که والدین امروزی با آن مواجه هستند، بازی‌های کامپیوتری است که از هر بازی و فعالیتی برای کودک جذاب‌تر هستند. آنچه مسلم است و با عینیت در بین کودکان می‌بینیم، این است که منع کردن کامل از این بازی‌ها با توجه به فراگیر شدن آنها امکان‌پذیر نیست و تنها کاری که می‌شود انجام داد، کنترل است؛ اینکه چه نوع بازی‌هایی در دسترس کودک قرار گیرد و بازی‌ها موجب رفتارهای خشن و غیرقابل کنترل در کودک نشود. قانون گذاشتن و زمان‌دهی در این بازی‌ها اهمیت زیادی دارد. بهتر است که طی روز کودک بیشتر از یک ساعت این نوع بازی‌ها را انجام ندهد. در قانونگذاری‌های خود قاطع باشید تا کودکتان به آن عادت کند.

به طور کلی بهتر است که در برنامه بازی‌های روزانه کودکان، بازی با اسباب‌بازی، بازی‌هایی که فعالیت‌های جسمانی نیاز دارند، بازی‌های فکری و نشستنی و بازی‌های کامپیوتری را جای داد تا کودک از مزایای تمامی آنها بهره‌مند شود و دچار عادت‌های غلط نشود.

برای خواندن مطالب مفید در مورد بازی و سرگرمی کودکان اینجا کلیک کنید .